CECHY MAKROSKOPOWE
|
Owocniki najczęściej regularnie kuliste lub owalne. Wielkość owocników 1–3 cm. Zewnętrzna warstwa perydium za młodu biało-kremowa, potem brązowawa do brązowo-czerwonawej. Uszkodzone miejsca, a także perydium na przekroju przebarwiają się na kolor brudnopomarańczowy do brązowo-pomarańczowego. Powierzchnia perydium gładka, matowa. Perydium łupliwe, trwałe, łatwo oddziela się dużymi fragmentami od gleby. U podstawy owocnikach charakterystyczna zawiązka grzybniowa z której wyrastają niezbyt długie, grube, białe ryzomorfy. Gleba młodych owocników szara potem szaroochrowa, w stadium pełnej dojrzałości oliwkowo-brązowa. Czasem jednak z przewagą tonów zielonkawych. Owocnik na przekroju labiryntowaty, komory hymenialne nieregularne, zróżnicowane w kształcie i wielkości. W owocniku, najczęściej u jego podstawy niewielka kolumella. Kolumella rzadko przebiega przez cały owocnik. Konsystencja owocników chrząstkowata, jędrna. Zapach świeżych owocników nieznaczny – w trakcie wysychania intensywny chemiczny, drażniący. Brak wyraźnego smaku.
|
CECHY MIKROSKOPOWE
Zarodniki H.coriaceum |
Perydium 200-600 μm. Jednowarstwowe, pseudoparenchymatyczne, zbudowane z owalnych komórek 20-35 x 15-30 μm. Krawędziowa warstwa komórek wybarwiona na żółto-brązowo, głębiej komórki hialinowe. Zarodniki za młodu hialinowe, potem bladozielonkawe w owocnikach dojrzałych. Zarodniki wydłużone, wąskoelipsoidalne o średniej wielkości 9-13 x 4-7 μm, Q=1,8-2,3 Qm=2,0, z wyraźnym wyrostkiem sterygmalnym (apiculus). Podstawki bezbarwne, cienkościenne, cylindryczne najczęściej czterozarodnikowe, rzadziej 2-3 lub 5-6 zarodnikowe.
|
|
|
Perydium |
Komórki perydium |
Zarodniki |
|
SIEDLISKO
|
Gatunek H. coriaceum rośnie wyłącznie w lasach liściastych lub mieszanych i jest mikoryzowo związany z Corylus avellana i Fagus sylvatica. Preferuje żyzne gleby rędzinowe o dużej zawartości węglanu wapnia. Wyrasta płytko, często na granicy gleby i liściastej ściółki. Dojrzałe owocniki można znaleźć od czerwca do grudnia. W Polsce zlokalizowany na jednym stanowisku w Gorcach. Owocniki znaleziono na południowym stoku porośniętym buczyna karpacką, na wysokości ok. 1000 m n.p.m.
|
WYSTĘPOWANIE
|
Hysterangium coriaceum jest znany z Polski ze stanowisk historycznych. W ostatnich latach zlokalizowany na kilku stanowiskach w Pieninach i na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. W Europie stosunkowo często znajdowany. Znany niemal ze wszystkich krajów. W krajach alpejskich pospolity – co sugerowałoby jego tendencje do zajmowania siedlisk w niskich i średnich położeniach górskich.
Gorce – EG22, Ochotnica Górna k. Nowego Targu, Październik 2010
|