.
.
.
.

 

 

Hysterangium coriaceum Hesse 1891

Syn. Hysterangium nephriticum sensu Rea (1922); Hysterangium coriaceum var. knappii Soehner 1949
Poz. Syst. Hysterangiaceae, Hysterangiales, Phallomycetidae, Agaricomycetes, Basidiomycota, Fungi

Przekrój owocnika
Grupa dojrzałych owocników
Grupa owocników

 

CECHY MAKROSKOPOWE

 

 

 

Owocniki najczęściej regularnie kuliste lub owalne. Wielkość owocników 1–3 cm. Zewnętrzna warstwa perydium za młodu biało-kremowa, potem brązowawa do brązowo-czerwonawej. Uszkodzone miejsca, a także perydium na przekroju przebarwiają się na kolor brudnopomarańczowy do brązowo-pomarańczowego. Powierzchnia perydium gładka, matowa. Perydium łupliwe, trwałe, łatwo oddziela się dużymi fragmentami od gleby. U podstawy owocnikach charakterystyczna zawiązka grzybniowa z której wyrastają niezbyt długie, grube, białe ryzomorfy. Gleba młodych owocników szara potem szaroochrowa, w stadium pełnej dojrzałości oliwkowo-brązowa. Czasem jednak z przewagą tonów zielonkawych. Owocnik na przekroju labiryntowaty, komory hymenialne nieregularne, zróżnicowane w kształcie i wielkości. W owocniku, najczęściej u jego podstawy niewielka kolumella. Kolumella rzadko przebiega przez cały owocnik. Konsystencja owocników chrząstkowata, jędrna. Zapach świeżych owocników nieznaczny – w trakcie wysychania intensywny chemiczny, drażniący. Brak wyraźnego smaku.

CECHY MIKROSKOPOWE

Zarodniki H.coriaceum

 

Perydium 200-600 μm. Jednowarstwowe, pseudoparenchymatyczne, zbudowane z owalnych komórek 20-35 x 15-30 μm. Krawędziowa warstwa komórek wybarwiona na żółto-brązowo, głębiej komórki hialinowe. Zarodniki za młodu hialinowe, potem bladozielonkawe w owocnikach dojrzałych. Zarodniki wydłużone, wąskoelipsoidalne o średniej wielkości 9-13 x 4-7 μm, Q=1,8-2,3 Qm=2,0, z wyraźnym wyrostkiem sterygmalnym (apiculus). Podstawki bezbarwne, cienkościenne, cylindryczne najczęściej czterozarodnikowe, rzadziej 2-3 lub 5-6 zarodnikowe.

 

 

Perydium
Komórki perydium
Zarodniki

SIEDLISKO

 

 

Gatunek H. coriaceum rośnie wyłącznie w lasach liściastych lub mieszanych i jest mikoryzowo związany z Corylus avellana i Fagus sylvatica. Preferuje żyzne gleby rędzinowe o dużej zawartości węglanu wapnia. Wyrasta płytko, często na granicy gleby i liściastej ściółki. Dojrzałe owocniki można znaleźć od czerwca do grudnia. W Polsce zlokalizowany na jednym stanowisku w Gorcach. Owocniki znaleziono na południowym stoku porośniętym buczyna karpacką, na wysokości ok. 1000 m n.p.m.

WYSTĘPOWANIE

 

Hysterangium coriaceum jest znany z Polski ze stanowisk historycznych. W ostatnich latach zlokalizowany na kilku stanowiskach w Pieninach i na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. W Europie stosunkowo często znajdowany. Znany niemal ze wszystkich krajów. W krajach alpejskich pospolity – co sugerowałoby jego tendencje do zajmowania siedlisk w niskich i średnich położeniach górskich.

Gorce – EG22, Ochotnica Górna k. Nowego Targu, Październik 2010

 

 

 

UWAGI

 

 

 

Makroskopowo Hysterangium coriaceum jest bardzo trudny do odróżnienia od innych gatunków w obrębie rodzaju. Wśród podobnych gatunków wyróżnia go jednowarstwowe pseudoparenchymatyczne perydium, oraz niewielki rozmiar zarodników.
Perydium świeżych owocników reaguje na spirytus 90% i zabarwia się na krótki czas na wiśniowo czerwony kolor.
Polska nazwa gatunku to podkorzeniak skórzasty.